Orgel in Zeist

Het orgel van de Lutherkapel werd in 1968 door orgelbouwer Verschueren vervaardigd en eind 1968 geplaatst. Omdat het orgel niet al te kostbaar mocht zijn is er gekozen voor een unit orgel van het type Excellent met het opusnummer 752. Het verschil tussen een unit orgel en een gewoon orgel is, dat een unit orgel vaak maar één register, en een gewoon orgel meerdere, verschillende registers heeft. Een register is een reeks van 53 orgelpijpen met dezelfde klankkleur.

Waarom 53 orgelpijpen per register? Omdat een orgelklavier in de basis meestal 53 toetsen en elke toets wederom een eigen orgelpijp bij elk register heeft. Een orgel met bijvoorbeeld 6 registers heeft dus 6 keer 53 orgelpijpen (318), die met de 53 toetsen van het orgelklavier bespeeld kunnen worden. De klankkleur is per register hetzelfde maar de toonhoogte kan verschillen. Dit is afhankelijk van de lengte van de orgelpijpen. Zo is bijv. de toonhoogte bij het register ‘Fluit 8’, waar de langste orgelpijp van de 53 pijpen 8 voet is, 1 octaaf lager dan bij het register ‘Fluit 4’, waar de langste pijp 4 voet is. Een voet is omgerekend 30,48 cm.

Alle registers kunnen bij een gewoon orgel tegelijk bespeeld worden en dat geeft de sprankeling, het volume en de totale klankrijkdom aan de orgelmuziek. Hoe groter een kerk, hoe meer registers een orgel heeft. Er zijn orgels met 110 verschillende registers, dus 5830 orgelpijpen. Het grootste orgel ter wereld staat in de Conventionhall in Atlantic City (USA). Het grootste orgel van Europa in de Dom St. Stephan in Passau en het grootste orgel van Nederland in de Sint Laurenskerk in Rotterdam.

Het aantal registers en orgelpijpen maakt een orgel erg duur en omdat de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zeist niet de financiële middelen had om een orgel met afzonderlijke registers aan te schaffen, koos men voor het unit orgel. Bij dit soort orgel worden langs de elektronische weg de orgelpijpen uit één register gebruikt om meerdere tonen tegelijk te laten spreken. De unit orgel wordt niet meer gebouwd omdat de toegepaste methode weliswaar goedkoop is, maar ten koste gaat van het geluid.

Er is destijds een nieuw orgelfront voor de Lutherkapel ontworpen. De vrijstaande speeltafel  bevindt zich links in de hoek op het balkon achter in de kerk, boven de ingang. De dispositie van het Verschueren-orgel kunt u elders op internet bekijken. De Evangelisch-Lutherse Gemeente Zeist heeft een aantal organisten die bij toerbeurt het orgelspel tijdens de kerkdiensten verzorgen: dhr. Dirk Andel, dhr. Eddy Vliem en dhr. Edwin Fredriks.